Son illərdə Ozempic, Wegovy və Mounjaro kimi arıqlama inyeksiyaları sürətlə populyarlaşır. İlk baxışdan bunlar artıq çəki ilə mübarizədə möcüzəvi vasitə kimi görünür. Ancaq istifadə artdıqca, onların sağlamlığa uzunmüddətli təsirləri barədə suallar da yaranır.
E-saglam.az xəbər verir ki, mütəxəssislər bildirirlər ki, bu preparatlar — GLP-1 reseptor agonistləri — iştahanı azaldaraq və qan şəkərini tənzimləyərək həm çəki, həm də metabolik sağlamlığı yaxşılaşdırır. Amma yan təsirlərsiz deyillər: ürəkbulanma, qusma, qəbizlik və hətta məşhur “Ozempic üzü” kimi dəyişikliklər geniş müzakirə olunur.
Ən ciddi narahatlıq isə xərçəng riskidir. Heyvanlar üzərində aparılan tədqiqatlar bəzi hallarda qalxanabənzər vəzi şişlərinin artdığını göstərsə də, insanlar üzərində nəticələr hələ qəti deyil. Fransada aparılmış geniş araşdırma uzunmüddətli istifadə ilə tiroid xərçəngi arasında mümkün əlaqəni ortaya qoyub. Bu səbəbdən, ailəsində tiroid xərçəngi və ya genetik risk faktorları olan şəxslərə bu dərmanların istifadəsi tövsiyə edilmir.
Pankreas xərçəngi ilə bağlı da şübhələr var, lakin indiyədək aparılan klinik tədqiqatlar birbaşa sübut təqdim etmir. Əksinə, bəzi məlumatlara görə, GLP-1 dərmanları piylənmənin azaldılması ilə dolayı yolla xərçəng riskini aşağı sala bilər. Çünki piylənmənin özü döş, qaraciyər və yoğun bağırsaq xərçəngləri üçün əsas risk faktorudur.
Yeni nəsil dərman — Mounjaro (tirzepatid) daha güclü təsir göstərir və indiyədək klinik sınaqlarda xərçəng riskini artırması ilə əlaqələndirilməyib. Maraqlıdır ki, heyvan modellərində bəzi şişlərin hətta kiçildiyi müşahidə olunub, amma bu nəticələr insanlara tətbiq ediləcək qədər yetkin deyil.
Mütəxəssislər yekdil vurğulayır: GLP-1 dərmanlarının faydaları böyükdür, amma risklər barədə hələ kifayət qədər məlumata sahib deyilik. Onlar insanlara həm ümid, həm də ehtiyatlılıqla yanaşmağı tələb edən yeni bir səhifə açır.
Tərcümə: Könül Oruc
