Avropa Obezitenin Tədqiqi Assosiasiyasının apardığı yeni araşdırmaya görə, gündəlik həyatda tez-tez istifadə edilən qidalardakı yüksək natrium miqdarı, xüsusilə qadınlarda ümumi və abdominal piylənmə riskini əhəmiyyətli dərəcədə artırır.
E-saglam.az xəbər verir ki, Avropa Obezite Konqresində (ECO 2025) təqdim olunacaq bu tədqiqat duz qəbulu ilə piylənmə arasında mövcud olan güclü əlaqəni ortaya qoyur. Tədqiqat Finlandiyanın Sağlamlıq və Rifah İnstitutundan Annika Santalahti və komandası tərəfindən aparılıb.
Gizli təhlükə: Gündəlik qidalarla alınan natriumun rolu
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatına (ÜST) görə, piylənmə bədən kütləsi indeksinin (BKİ) 30 kq/m² və daha çox olması ilə xarakterizə olunur. Abdominal piylənmə isə daxili orqanlar ətrafında artıq yağ toplanması ilə müəyyən edilir və bu, ürək-damar xəstəlikləri riskini artırır.
Finlandiyada natrium qəbulu 1970-ci illərdə yüksək olsa da, 2007-ci ildən etibarən sabit qalıb. Bununla belə, mütəxəssislər qeyd edirlər ki, yüksək natrium təkcə “sağlam” kimi görünən məhsullarda deyil, həm də çörək, pendir və işlənmiş ət məhsulları kimi gündəlik istehlak olunan qidalarda da mövcuddur.
Qadınlar daha yüksək risk altındadır
2017-ci il FinHealth milli araşdırmasının nəticələrinə əsasən, qadınlar gündəlik olaraq ÜST-nin tövsiyə etdiyi 5 qramlıq limiti təxminən iki dəfə, kişilər isə üç dəfə aşır. Statistik modelləşdirmə nəticəsində məlum olub ki, ən yüksək natrium qəbul edən qadınlarda ümumi piylənmə riski aşağı natrium qəbul edənlərlə müqayisədə 4,3 dəfə, qarın piylənməsi riski isə 3,4 dəfə yüksəkdir. Oxşar nəticələr sidik nümunələri ilə də təsdiqlənib. Kişilərdə isə sidik nümunələri əsasında aparılan qiymətləndirmə göstərib ki, yüksək natrium qəbul edən şəxslərdə ümumi piylənmə riski 6 dəfə, abdominal piylənmə riski isə 4,7 dəfə artıb.
Duzun bioloji təsirləri araşdırılır
Alimlər bildirirlər ki, yüksək duz qəbulu toxluq hormonlarının fəaliyyətinə təsir edə, bağırsaq mikrobiomunu dəyişdirə və bədən tərkibində bioloji dəyişikliklərə səbəb ola bilər. Həmçinin vurğulanır ki, yüksək natrium istehlakı tez-tez həddindən artıq işlənmiş qidaların çox istifadəsi ilə əlaqədardır. Tədqiqatçılar bu əlaqənin bioloji mexanizmlərinin daha dərindən araşdırılmasına ehtiyac olduğunu qeyd edir və qida sənayesinin natrium səviyyəsinin azaldılmasında mühüm rol oynaya biləcəyini vurğulayırlar.
“Gündəlik istehlak edilən qidaların nə qədər duzlu olduğuna diqqət yetirmək lazımdır” deyə tədqiqatçılar bildirirlər. Onların fikrincə, piylənmə ilə mübarizədə yalnız fərdi maariflənmə deyil, həm də qida siyasətində əsaslı dəyişikliklər vacibdir.
Zəhra Niftiyeva
